ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਸੰਸਥਾ, ‘ਜਗਤ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਾ’ (Jagat Punjabi Sabha), ਸਿੱਖ ਸਮਰਾਟ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ Documentary film ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ – “ਕਾਇਦਾ-ਏ-ਨੂਰ”।
ਸਥਾਪਿਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਡੇਵ ਸਿੱਧੂ (Dave Sidhu) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ,ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਸ਼ਾਸਕ ਦੇ ਨਾਵਲ ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਸਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।
ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਸ਼ੇਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰ ਸਨ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋਕਪੱਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਿਅਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ 5,000 ਕਿਤਾਬਾਂ (ਕਾਇਦਾ) ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੜਦਾਰਾਂ (ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ) ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਕਾਇਦਾ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰੇਕ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪੰਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵੇ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਹੋਰ ਪੰਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣ।
ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਫਿਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣਗੇ। “ਸਮਰਾਟ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਸਾਲੀ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ, ਲਾਹੌਰ ਖੇਤਰ ਦੇ 87% ਲੋਕ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਪੜ੍ਹੇ -ਲਿਖੇ ਬਣ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ 78% ਨੇੜਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਹੋ ਗਏ। ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ 12 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ (documentary) ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਵੇਖ ਵੇਖਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹਨ।
