ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਨਵੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਿੱਚ ਚੈੱਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਉਛਾਲ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬੈਂਕਿੰਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹਰ ਦਿਨ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬੈਂਕਿੰਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਐਡਵਾਇਜ਼ਰੀ ਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਨਵੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਿੱਚ ਚੈੱਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਉਛਾਲ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਚੈੱਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪੌਜੇਟਿਵ ਪੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੈਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੱਸਾਂਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤੁਸੀਂ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਗਾਹਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚੈੱਕਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਖਾਲੀ ਚੈਕਾਂ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਨਾ ਕਰੋ
ਚੈੱਕ ‘ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹੋ, ਰਕਮ ਤੇ ਮਿਤੀ ਲਿਖੋ। ਕਦੇ ਵੀ ਖਾਲੀ ਚੈਕ ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖਤ ਨਾ ਕਰੋ। ਚੈਕਾਂ ਤੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੱਕ ਪੈੱਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਚੈੱਕ ਨੂੰ ਕਰਾਸ ਕਰੋ
ਬੈਂਕ ਚੈਕ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਰਾਸ ਚੈੱਕ ਜਾਰੀ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਖਾਲੀ ਨਾ ਛੱਡੋ
ਚੈੱਕ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਦੇ ਵੀ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਜਦੋਂ ਜਗ੍ਹਾ ਖਾਲੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਖਿੱਚੋ। ਚੈੱਕ ਉਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਦਸਤਖਤ ਨਾ ਕਰੋ। ਚੈਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਉਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ।
ਕੈਂਸਲ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ
ਚੈਕ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਹਮੇਸ਼ਾਂ MICR ਬੈਂਡ ਨੂੰ ਪਾੜੋ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਚੈਕ ‘ਤੇ ਕੈਂਸਲ ਲਿਖ ਦਿਉ।
ਚੈੱਕ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖੋ
ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਇਸ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਪਣੀ ਚੈਕਬੁੱਕ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਉਤੇ ਰੱਖੋ।
